Những Năm Tháng Đã Đi Vào Quân Sử

MX Ngô Văn Định

Lời tác giả
Kính thưa qúy vị và các Niên Trưởng cùng các bạn Mũ Xanh,
Sau đây là một số những dữ kiện trong những trận đánh mà tôi có liên hệ, hoặc Tôi viết có liên quan đến những người khác thì là do chính cá nhân các vị ấy cho dữ kiện. Tôi sợ viết ra những điều mà mình không thưc sự biết chỉ nghe kể lại thì có khi không chính xác rồi gây nên những tranh cãi không tránh được. Mong qúy vị và các bạn thông cảm

Thủy Quân Lục Chiến được nhiều người biết đến sau chiến thắng tại Quận Đầm Dơi Tỉnh An Xuyên của Tiểu Đoàn 2 Thủy Quân Lục Chiến ngày 10 tháng 9 năm 1963. Đã 41 năm rồi, muốn quên, nhưng lại càng nhớ thêm. Đầu năm 63, TQLC có 2 cuộc hành quân do Liên Đoàn chỉ huy. Trận Sóng Tinh Thương và Mật khu Đỗ Xá, 2 lần đều là TĐ2 Đại Uý Nguyễn Thành Yên và TĐ4 Đại Úy Bùi Thế Lân Tiểu Đoàn Trưởng. Cả 2 trận trên đều không có đụng độ nào. Trận Đầm Dơi Đại Úy Nguyễn Thành Yên ( Khóa 6 trường Võ Bị Liên Quân Đà Lạt ) Tiểu Đoàn Trưởng, Trung Úy Phạm Nhã Đại Đội 1, Đại Úy Nguyễn Văn Hay Đại Đội 2, Trung Úy Nguyễn Năng Bảo Đại Đội 3, Trung Úy Ngô Văn Định Đại Đội 4. Tiểu Đoàn được đăt thuộc quyền xử dụng của Quân Đoàn 4. Thiếu Tướng Huỳnh Văn Cao Tư Lệnh Quân Đoàn. Quân Đoàn lại tăng phái Tiểu Đoàn 2 cho Tiểu Khu An Xuyên, Tiểu khu trưởng là Thiếu Tá Nguyễn Thanh Hoàng. Lúc này Binh chủng TQLC mang tên Liên Đoàn TQLC. Trung Tá Lê Nguyên Khang Chỉ Huy Trưởng Liên Đoàn. Các Tiểu Đoàn TQLC hành quân thường được tăng phái đi các khu Chiến Thuật hoặc Tiểu Khu.

Chiến thắng Đầm Dơi của Tiểu Đoàn 2 là chiến thắng lớn nhất của QLVNCH năm 1963. 4 Sĩ quan Đại Đội Trưởng được Tổng Thống Ngô Đình Diệm ân thưởng Đệ Ngũ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành Dương Liễu.

Khi về đến Saigòn thì đoàn xe vào trại Cửu Long để Đại Úy Yên vào gặp Trung Tá Chỉ Huy Trưởng. Khi đến trại Cửu Long được rất đông anh em Tiểu Đoàn 3 đứng 2 bên đường đón tiếp rất là cảm động.

Vì Tiều Đoàn về nghỉ thời gian ngắn, nên Bộ Chỉ Huy Liên Đoàn không có tổ chức lễ gắn huy chương. Huy chương được gửi về hậu cứ Tiểu Đoàn cho các quân nhân được ân thưởng.

Ngày 31-12-64, Tiểu Đoàn 4 TQLC tham dự Trận Bình Giả, Thiếu tá Nguyễn Văn Nho Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Trần Văn Hoán Tiểu Đoàn Phó tử trận cùng nhiều quân nhân trong tiểu đoàn. Trong cuộc hành quân này, Tiểu Đoàn 4 đã gây cho Việt Cộng nhiều tổn thất, nhưng bên ta cũng thiệt hại nặng vì không có phi pháo yểm trợ và ta ở vị thế bất lợi khi tiến vào khu rừng cao su đã được Địch quân bố trí sẵn.

Năm 1965 chiến thắng Phụng Dư Bình Định ngày 8 tháng 4. Cũng Tiểu Đoàn 2 đã đánh tan một Trung Đoàn của Sư Đoàn Sao Vàng. Thiếu Tá Hoàng Tích Thông Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Phạm Nhã Đại Đội 1, Đại Úy Nguyễn Văn Hay Đại Đội 2, Đại Úy Nguyễn Năng Bảo Đại Đội 3, Đại Úy Ngô Văn Định Đại Đội 4. Cuộc hành quân này do Trung Tá Nguyễn Thành Yên Chiến Đoàn Trưởng chỉ huy gồm Tiểu Đoàn 1, Thiếu Tá Tôn Thất Soạn Tiểu Đoàn Trưởng và Tiểu Đoàn 2 Thiếu Tá Hoàng Tích Thông. Chiến Đoàn đặt thuộc quyền xử dụng của Sư Đoàn 22 Bộ Binh. Chuẩn Tướng Nguyễn Thanh Sằng Tư Lệnh Sư Đoàn. Sau chiến thắng này 4 Đại Đội Trưởng Tiểu Đoàn 2 đã được Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu ân thưởng Đệ Tứ Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành Dương Liễu.

Liên Đoàn TQLC trở thành Lữ Đoàn Thủy Quân Lục chiến năm 1965.
Thiếu Tướng Lê Nguyên Khang Tư Lệnh Lữ Đoàn. Lúc này TQLC có 4 Tiểu Đoàn 1,2,3,4 và TĐ5 dang thành lập chưa xong..
Chiến Đoàn A và B dưới quyền chì huy của Trung Tá Nguyễn Thành Yên, Tôn Thất Soạn và Hoàng Tích Thông đã lập nhiều thành tích từ đầu năm 65 cho đến ngày đổi danh hiệu là Lữ Đoàn A và B. Đã mang lại cho Quân Kỳ Binh Chủng 4 lần tuyên dương công trạng trước Quân Đội. Lữ Đoàn được mang giây biểu chương màu Quân Công Bội Tinh.
Đại Tá Soạn được ân thưởng nhiểu huy chương, Đệ Tứ Đẳng BQHC kỳ Tết Mậu Thân, Đệ Tam Đẳng BQHC thường niên năm 1972. Huy chương Chung Mu của Tổng Thống Đại Hàn năm 1967 và 2 huy chương Hoa Kỳ, 1 Silver Star”V” và 1 Bronze Star “ V “( Dữ kiện do Đại Tá Soạn cung cấp)

Ngày 29-6-1966, Tiểu Đoàn 2 di chuyển từ An Hòa ( Huế ) ra Quảng Trị tăng phái cho Sư Đoàn 1 Bộ Binh.
Thành phần TĐ2 gồm Thiếu Tá Lê Hằng Minh Tiểu Đoàn Trưởng
Đại Úy Nguyễn Văn Hay Tiểu Đoàn Phó kiêm ĐĐT/ĐĐ2
Đại Úy Trần Kim Hoàng ĐĐT/ĐĐ1
Trung Úy Đinh Xuân Lãm ĐĐT/ĐĐ3
Đại Úy Nguyễn Xuân Phúc ĐĐT/ĐĐ4
Trung Úy Trần Kim Đệ ĐĐT/ĐĐCH
Tiểu Đoàn bị phục kích tại Phong Điền Thừa Thiên, 42 Quân nhân tử trận trong đó có Sĩ quan Trưởng ban 5 và Tiểu Đoàn Trưởng, 95 người bị thương, trong số này có 10 Sĩ quan và Cố vấn trưởng Tiểu Đoàn. Việt cộng có trên 50 chết tại trận. Khi chúng rút lui đã bị lực lượng Mỹ đánh chặn đường, giết 223 và bắt 9 tù binh, tịch thu nhiều súng cá nhân và 1 Đại bác 75 ly đủ bộ.(Trích tài liệu báo cáo của Đại Úy Thomas Campbell, Cố Vấn Trưởng TĐ2).
Đại Úy Ngô Văn Định Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 3 được chỉ định làm Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 2 TQLC thay thế cố Trung Tá Lê Hằng Minh ngày 29-6-1966 tại mặt trận .

Thiếu Tướng Lê Nguyên Khang Tư Lệnh Lữ Đoàn TQLC được thăng cấp Trung Tướng năm 1966. Tổ chức tại Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH.

Năm 1967, trận Đêm Hưu Chiến tại khu vực Rạch Cái Thia, Giáo Đức tỉnh Định Tường đêm 31-12- 67 của Tiểu Đoàn 1 Thiếu Tá Phan Văn Thắng TĐT và Tiểu Đoàn 2 Thiếu Tá Ngô Văn Định, Trung Tá Tôn Thất Soạn Chiến Đoàn Trưởng Chiến Đoàn B chỉ huy tăng phái cho Sư Đoàn 7 Bộ Binh. TĐ1 và TĐ2 đã gây tổn thất nặng cho Tiểu Đoàn 261 và 262 chủ lực miền Việt cộng, khi chúng tấn công vào vị trí Bộ chỉ huy TĐ2 do ĐĐ2 của Đại Uý Đinh Xuân Lãm bảo vệ. Ta tịch thu rất nhiều vũ khí. Đã được triển lãm ở sân Quận lỵ Giáo Đức. Sau trận này Hiệu Kỳ Tiểu Đoàn 2 được tuyên dương công trạng trước Quân Đội lần thứ 5.

Năm 1967, Tiểu Đoàn 5 Thiếu Tá Phạm Nhã Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Nguyễn Xuân Phúc Tiểu Đoàn Phó, Các Đaị Đội Trưởng, Đại Đội 1 Trung Úy Hồ Quang Lịch, Đại Đội 2 Trung Úy Cổ Tấn Tịnh Châu, Đại Đội 3 Trung Úy Đoàn Đức Nghi, Đại Đội 4 Trung Úy Đỗ Hữu Tùng, ĐĐCH Trung Úy Huỳnh Văn Phú.. Tiểu Đoàn tăng phái cho Sư Đoàn 9 Lục Quân Hoa Kỳ, đã chiến thắng trong trận đánh tại Rạch Ruộng vùng ranh giới Định Tường, Kiến Phong làm Tướng Tư lệnh Sư Đoàn 9 kính nể Thủy Quân Lục Chiến VN. Chiến thắng của Tìểu Đoàn 5 ở Rạch Ruộng là chiến thắng lớn của TQLC tháng 12 năm 1967. Một số quân nhân đã được trao gắn huy chương Việt Mỹ, Trong đó Thiếu Tá Phạm Nhã và Hạ Sĩ Hiếu được trao gắn Silver Star. Trung Úy Hồ Quang Lịch được đặc cách thăng cấp Đại Úy và được trao gắn Bronze Star của Hoa Kỳ.
Hiệu kỳ Tiểu Đoàn 5 và Thiếu Tá Phạm Nhã Tiểu Đoàn Trưởng được tuyên dương công trạng trước Quân Đội

Năm 1968, Tết Mậu Thân, Chiến Đoàn A Trung Tá Hoàng Tích Thông và Chiến Đoàn B Trung Tá Tôn Thất Soạn hành quân ở Sài gòn và Huế. Tất cả các Tiểu Đoàn đều lập nhiều thành tích trong trận Mậu Thân. TĐ6 đã đánh tan đơn vị VC xâm nhập vào khu vực Bình hòa, bắt sống nhiều tù binh và thu nhiều vũ khí. Trong suốt thời gian Tết Mậu Thân, TĐ2 được tăng phái cho Biệt Khu Thủ Đô, Tổng Nha Cảnh Sát Quốc Gia, hoặc Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn trực tiếp chỉ huy. TĐ2 đã tiêu diệt hầu hết những đỏn vị đã xâm nhập vào những nơi trọng yếu mà TĐ2 trách nhiệm trong Đô Thành như: Trường Tổng Quản Trị Bộ Tổng Tham Mưu, Cầu chữ Y, hãng rượu Bình Tây, Quận 6, Đài Phát thanh Sài Gòn, Chùa Ấn Quang, Đường Khổng Tử Chợ Lớn, Trường đua Phú Thọ. Chận đứng và tiêu diệt các đơn vị vào Sài Gòn theo ngả Mũi tàu Phú Lâm, Cầu Kinh Thị Nghè và cầu Xa lộ. TĐ được tuyên dương công trạng trước Quân Đội lần thứ 6. Thiếu Tá Ngô Văn Định được thăng cấp Trung Tá ngày 19-6-68.

Trung Tướng Lê Nguyên Khang đã gắn huy chương cho Hiệu Kỳ Tiểu Đoàn 2 và Trung Tá Định Tiểu Đoàn Trưởng tại sân Bộ Tư Lệnh ngày 1 tháng 10 năm 1968. Tiểu Đoàn 2 là đơn vị đầu tiên trong Sư Đoàn được mang giây biểu chương mầu Bảo Quốc Huân Chương.

Ngày 1 tháng 10 năm 1968, Lữ Đoàn TQLC đổi danh hiệu là Sư Đoàn TQLC. Gồm Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn, 2 Chiến Đoàn A và B và các đơn vị yểm trợ. Trung Tướng Lê Nguyên Khang Tư Lệnh.
Đại Tá Nguyễn Thành Yên Tư Lệnh Phó
Đại Tá Bùi Thế Lân Tham Mưu Trưởng
Trung Tá Hoàng Tích Thông Chiến Đoàn Trưởng /CĐA
Trung Tá Tôn Thất Soạn Chiến Đoàn Trưởng /CĐB

Trận Khiêm Hanh và Bời Lời của Tiểu Đoàn 2 TQLC từ ngày 14 đến ngày 19 tháng 9 năm 68.
Trung Tá Ngô Văn Định Tiểu Đoàn Trưởng
Thiếu Tá Nguyễn Kim Đễ Tiểu Đoàn Phó (Đi dự khóa học )
Trưởng Ban 3 Đại Úy Đinh Xuân Lãm
ĐĐT/ ĐĐ1 Đại Úy Tô Văn Cấp
ĐĐT/ ĐĐ2 Đại Úy Trần Kim Đệ
ĐĐT/ ĐĐ3 Đại Úy Trần Văn Thương
ĐĐT/ ĐĐ4 Đại Úy Vũ Đoan Dzoan.
TĐ2 đã loại ra khỏi chiến trường Tiểu Đoàn 14D chủ lực tỉnh Tây Ninh và Trung Đoàn 33 chính quy Bắc Việt.
Hiệu Kỳ Tiểu Đoàn được tuyên dương công trạng trước Quân Đội lần thứ 7.

Ngày 28 tháng 12 năm 68, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu, Trung Tướng Lê Nguyên Khang Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC và phái đoàn chính phủ đã đến thăm anh em Tiểu Đoàn 2 tại Hậu cứ Thủ Đức.

Tháng 5 năm 70, Lữ Đoàn 258 do Đại Tá Tôn Thất Soạn chỉ huy là Lữ Đoàn đầu tiên hành quân vượt biên sang Cam Bốt, Trong cuộc hành quân này Đại Tá Tôn Thất Soạn đã được Tư Lệnh Quân Đoàn 4 đề nghị điều chỉnh đặc cách tại mặt trận cấp bực Đại Tá thực thụ kề từ ngày 1 tháng 7 năm 1970. Đại Tá Soạn bàn giao Lữ Đoàn 258 cho Trung Tá Nguyễn Thành Trí Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 1 tháng 6 năm 70..Sau đó các Lữ Đoàn 147, Trung Tá Hoàng Tích Thông và Lữ Đoàn 369, Trung Tá Ngô Văn Định chỉ huy cũng lần lượt hành quân tại Cam Bốt đặt thuộc quyền chỉ huy trực tiếp của Tư Lệnh Quân Đoàn 4 Trung Tướng Ngô Quang Trưởng.

Tháng 7 năm 1970, Lữ Đoàn 369 hành quân giải tỏa áp lực địch trên quộc lộ 4 từ Nam Vang đi hải cảng Sihanouk Ville, Tiểu Đoàn 8 Thiếu Tá Nguyễn Văn Phán và Tiểu Đoàn 9 Thiếu Tá Nguyễn Kim Đễ đã hoàn thành nhiệm vụ sau những cuộc chạm súng ác liệt trên vùng đồi núi 2 bên quốc lộ. TĐ8 và TĐ9 thuộc Lữ Đoàn 369 đã được nhiều huy chương trong trận này. Trung Tướng Ngô Quang Trưởng Tư Lệnh Quân Đoàn 4 cũng đến thăm Bộ Chỉ Huy Lữ Đoàn tại địa điểm hành quân và khen ngợi các Tiểu Đoàn Trưởng.

Đại Tá Bùi Thế Lân Tư Lệnh Phó Sư Đoàn cũng đến Neak Luong thăm các đơn vị. Trung Tá Ngô Văn Định Lữ Đoàn Trưởng Lữ Đoàn 369 đã hướng dẫn Đại Tá Tư Lệnh Phó đến thăm anh em thương bệnh binh tại bệnh viện Neak Luong, sau đó đi thăm TĐ8 và TĐ9 tại măt trận. Trong dịp này Đại Tá Tư Lệnh Phó có trao gắn một số huy chương cho anh em TĐ8 và TĐ9.

Tiểu Đoàn 2 Trâu Điên Thiếu Tá Nguyễn Xuân Phúc Tiểu Đoàn Trưởng, thời gian này trực thuộc Lữ Đoàn 147( Trung Tá Hoàng Tích Thông Lữ Đoàn Trưởng ) đã đánh bại 1 Trung Đoàn Cộng Sản ở Preyvieng Cam Bốt, Tiểu Đoàn đuợc tuyên dương công trạng trước Quân Đội lần thứ 8 và được mang giây biểu chương mầu Tam Hợp

Trung Tá Ngô Văn Định bàn giao Lữ Đoàn 369 cho Trung Tá Phạm Văn Chung tháng 12 năm 1970

Từ ngày thành lập cho đến năm 1970 Quân Kỳ Sư Đoàn TQLC được tuyên dương công trạng trước Quân Đội 5 lần. Do công trạng của nhiều Tiểu Đoàn trong các cuộc hành quân riêng biệt, hoặc dưới sự chỉ huy trực tiếp của các Chiến Đoàn TQLC

Đầu năm 1971, Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn tham dự hành quân Lam Sơn 719 tại Hạ Lào. Đây là lần đầu tiên Sư Đoàn TQLC trực tiếp chỉ huy 3 Lữ Đoàn TQLC tham dự hành quân, Đại Tá Bùi Thế Lân Tư Lệnh Phó chỉ huy.
LĐ 147 Đại Tá Hoàng Tích Thông.
LĐ 258 Trung Tá Nguyễn Thành Trí.
LĐ 369 Trung Tá Phạm Văn Chung.
Trong cuộc hành quân này Thủy Quân Lục Chiến là Sư Đoàn ít bị tổn thất nhất.
Sau cuộc hành quân này, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã trao gắn Anh Dũng Bội Tinh với nhành Dương Liễu cho Quân Kỳ Sư Đoàn lần thứ 6. Sư Đoàn được mang giây biểu chương mầu Bảo Quốc Huân Chương.

Sau hành quân Lam sơn 719 năm 71, Đại Tá Hoàng Tích Thông bàn giao Lữ Đoàn 147 cho Trung Tá Nguyễn Năng Bảo.

Tháng 7 năm 71, Đại Tá Nguyễn Thành Trí đi học khoá Command and Staff College ở Quantico, VA Hoa Kỳ, bàn giao Lữ Đoàn 258 cho Trung Tá Ngô Văn Định. Khi trở về nước được đề cử giữ chức vụ Tư Lệnh Phó Sư Đoàn giữa năm 1972. Đại Tá Trí là một trong số những Sĩ quan có nhiều huy chương Việt Nam, và có thể là người có nhiều huy chương Hoa Kỳ nhất trong Sư Đoàn, 1 Bronze Star With “V”, 1 Navy Commendation With “V” và 3 Silver Star With “ V “ về những công trận thời ông làm Tiểu Đoàn Trưởng TĐ1. ( Dữ kiện do Đại Tá Trí cung cấp )

Đầu tháng 10 năm 1971, Tiểu Đoàn 9 TQLC dưới quyền chỉ huy của Trung Tá Phạm Văn Chung Lữ Đoàn Trưởng Lữ Đoàn 369 tăng phái cho Sư Đoàn 1 Bộ Binh và tham dự cuộc Hành Quân Lam Sơn 810, được trao phó nhiệm vụ tái chiếm một căn cứ của Hoa Kỳ có tên là "Động Cù-Mông". Căn cứ này đã bị buộc phải triệt thoái sau khi bị quân cộng sản Bắc Việt tràn ngập.
Tiểu Đoàn 9 TQLC đã phải chiến đấu rất gay go để chiếm lại căn cứ, cùng thu hồi được gần 100 thi hài cho quân bạn (Mỹ và Việt).
Sau cuộc Hành Quân Lam Sơn 810, Thiếu tá Nguyễn Kim Đễ TĐT/TĐ9/TQLC đã được ân thưởng Đệ Tứ Đẳng Bảo Quốc Huân chương kèm Anh dũng bội tinh với nhành Dương liễu. Tuy nhiên anh vẫn là người chưa có được một huy chương nào của Hoa Kỳ.( Dữ kiện do Trung Tá Nguyễn Kim Đễ cung cấp)

Cuộc hành quân Lam Sơn 810 chấm dứt, Trung Tá Phạm Văn Chung Lữ Đoàn Trưởng 369 được đặc cách thăng cấp Đại Tá.

Đầu tháng 4 năm 72, Lữ Đoàn 258 cũng lập 1 chiến công lớn trong dịp lễ Phục Sinh 72. Trận đánh với bộ binh và chiến xa Bắc Việt ở Pedro và Ái Tử của Lữ Đoàn 258 từ ngày 9 đến 12 tháng 4 năm 72. Đây là trận đánh lần đầu tiên với quân Bắc Việt có chiến xa trên chiến trường Quân Khu 1. Trung Đoàn bộ binh Bắc Việt bị TĐ1,TĐ3,TĐ6 và TĐ3 Pháo Binh gây tổn thất nặng, Trung Đoàn chiến xa bị bắn cháy và bị mìn không chiếc nào thoát. Thiếu Tá Đỗ Hữu Tùng Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 6 được thăng cấp Trung Tá. Trung Tá Ngô Văn Định Lữ Đoàn Trưởng 258 được thăng cấp Đại Tá kể từ ngày 9 tháng 4 năm 1972.

Riêng mặt trận ở cầu Đông Hà kể từ ngày 1 tháng 4 đến 8 tháng 4 năm 72, Tiểu Đoàn 3 TQLC Thiếu Tá Lê Bá Bình Tiểu Đoàn Trưởng, Đại Úy Trần Kim Đệ Tiểu Đoàn phó, Trường ban 3 Đại Úy Trần Công Bằng, Đại Đội Trưởng ĐĐCH Trung Úy Nguyễn Văn Hào, ĐĐ1 Trung Úy Nguyễn Kim Chung, ĐĐ2 Trung Úy Giang Văn Nhân, ĐĐ3 Đại Úy Lê Qúy Bình, ĐĐ4 Trung úy Nguyễn Văn Dương và anh em Sói Biển đã chận đứng được đơn vị Bắc Việt cấp Sư Đoàn có chiến xa tiến về hướng cầu Đông Hà, bắn cháy nhiều chiến xa, gây thiệt hại nặng cho các đơn vị bộ binh. Sau trận này Thiếu Tá Lê Bá Bình được đặc cách thăng cấp Trung Tá. Trung Tá Lê Bá Bình còn được Tổng Thống Hoa Kỳ ân thưởng huy chương Silver Star trong trận này và đã được cựu Đại Tướng TQLC Hoa Kỳ Boomer, Walter E.,( Cựu Thiếu Tá Cố vấn Tiểu Đoàn 4 năm 1971 tại căn cứ Sarge ) trao gắn ngày Đại Hội TQLC Việt Nam 2003 tại Washington D.C.
Được Đệ Tứ Đẳng BQHC thời gian TĐ3 hoạt động ở Ái Từ.( Dữ kiện do Trung Tá Lê Bá Bình cung cấp)

Ngày 3 tháng 5-1972, Trung Tướng Lê Nguyên Khang bàn giao chức vụ Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC cho Đại Tá Bùi Thế Lân Tư lệnh Phó. Trung Tướng Khang về Bộ Tổng Tham Mưu giữ chức vụ Tham Mưu Phó Hành Quân.

Đầu tháng 5 năm 72, Trận đánh ở tuyến Sông Mỹ Chánh 15 cây số Nam Hải Lăng. Lữ Đoàn 369 do Đại Tá Phạm Văn Chung chỉ huy các Tiểu Đoàn 2 Trung Tá Nguyễn Xuân Phúc, Tiểu Đoàn 5 Thiếu Tá Hồ Quang Lịch và Tiểu Đoàn 9 Thiếu Tá Nguyễn Kim Đễ đã giữ vững tuyến Mỹ Chánh và ngăn chặn được lực lượng hùng hậu của Địch gồm Bộ Binh và chiến xa có ý định tiến thẳng về Huế. Thiếu Tá Nguyễn Kim Đễ Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 9 được thăng cấp đặc cách Trung Tá Thực Thụ trong trận này và được Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu gắn cấp bậc Trung Tá cùng 1 lần với nhiều Sĩ quan khác tại Huế. Trong đó có Đại Tá Bùi Thế Lân Tư Lệnh Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến được thăng cấp Chuẩn Tướng.

Sau khi Lữ Đoàn 369 chặn đứng và đánh tan các đơn vị Việt Cộng có ý định vượt tuyến Mỹ Chánh để tiến thẳng về phía Nam. Tháng 5 năm 72, Đại Tá Phạm Văn Chung bàn giao Lữ Đoàn 369 cho Trung Tá Nguyễn Thế Lương, Đại Tá Chung thuyên chuyển về Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn giữ chức vụ Tham Mưu Trưởng Hành Quân Sư Đoàn. Ít lâu sau anh được biệt phái đi làm Tỉnh Trưởng kiêm Tiểu Khu Trưởng Quảng Nam.

Ngày 28 tháng 6 năm 72, Hành quân tái chiếm Quảng Trị bắt đầu. Cuộc hành quân này là cuộc hành quân lần thứ 2 ở cấp bộ Sư Đoàn do Tư Lệnh Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến trực tiếp chỉ huy gồm LĐ 147, 258 và 369 TQLC.

Ngày 11 tháng 7, Chuẩn Tướng Tư Lệnh quyết định xử dụng Tiểu Đoàn 1 TQLC trực thăng vận vào vùng Thôn Bích La Nam, Triệu Phong, đông bắc thị xã Quảng Trị chừng 2 cây số. Đây là một vị trí quan trọng, nếu chiếm được sẽ làm dễ dàng hơn cho việc tấn công Quảng Trị.
Cuộc hành quân sử dụng 32 chiếc trực thăng đủ loại, 17 chiếc loại CH53 mới nhất của Quân Đội Hoa Kỳ (1972) chở được 60 người, 15 chiếc Chinook CH 46 chở 20 người. Tất cả đều được dùng để di chuyển toàn bộ Tiểu đoàn đến mục tiêu. Khi tới bãi đáp một trực thăng đã bị hỏa tiễn SA7 bằn trúng nổ tung, đa số TQLC trên máy bay đều tử nạn. Trong số 32 chiếc trục thăng sử dụng thì đã có đến 29 chiếc bị trúng đạn phòng không, 1 nổ tung ở bãi đáp, 2 chiếc bị rớt (1 rớt xuống biển)
Tiểu đoàn 1 TQLC do Thiếu Tá Nguyễn Đăng Hoà chỉ huy đã bị tổn thất nặng, hơn 200 người bị tử thương và bị thương. Tiểu đoàn phải đương đầu với lực lượng hùng hậu của đối phương có nhiều chiến xa nhưng vẫn cố thủ được vị trí và chống trả được những cuộc tấn công của quân Bắc Việt.

Trâu Điên bắt tay với Quái Điểu ngày 14 tháng 7 năm 72.
Ngay sau khi Tiểu Đoàn 1 TQLC nhẩy xuống quận Triệu Phong tỉnh Quảng Trị vào ngày 11 tháng 7 năm 1972 thì lệnh của Tướng Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC là trong 48 tiếng đồng hồ TĐ2 TQLC phải tiến quân thần tốc bằng mọi giá để bắt tay với TĐ1 TQLC đang bị địch bao vây chia cắt cố tiêu diệt hay bắt sống toàn bộ Tiểu đoàn Kinh Kha này bên bờ sông Vĩnh Định.

Nhìn vào bản đồ với các mục tiêu Địch trải dài trên 40 cây số chốt dầy đặc dọc theo hương lộ 555 từ Thừa Thiên hướng về Quảng trị, Tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn Trâu Điên Trần Văn Hợp cau mày rồi nhìn tôi và Sĩ Quan ban 3 như chia sẻ một quyết định táo bạo và thần kỳ sắp được bắt đầu. Cánh phó dưới sự chỉ huy của Đại úy Phạm văn Tiền gồm các ĐĐ1 của Đại Úy Lâm Tài Thạnh, ĐĐ2 của Đại Úy Tử Đức Thọ, ĐĐ4 của Đại Úy Lê Quang Liễn và ĐĐ5 của Trung Úy Huỳnh văn Trọn đã liên tục thay nhau ủi bãi và lật tung tất cả chốt địch để tiến về Quảng Trị, cho đến sáng ngày 13 tháng 7 thì TĐ2 đã có mặt tại Ngô Xá Đông chỉ còn cách Bích La Nam 12 cây số nơi tử thủ của TĐ1 TQLC. Khi TĐ đang tạm dừng quân để lo tăng cường ẩm thực cho các Đại Đội bằng thịt bò hoang thì bất chợt viên Trung Úy Hải Pháo từ trên ngọn cây xuống chạy vào báo cáo là ông ta đã phát giác được sự di chuyển chạy trốn của địch bằng xe tăng với nhiều cột khói tung cao tại làng Thanh Lê. Thế là mọi người đã bỏ bữa ăn tăng cường để lo diệt chiến xa Địch. Sau những đợt oanh kích và pháo kích dữ dội của Không quân Hoa Kỳ và Pháo binh 105 ly của TQLC, các ĐĐ5 và 4 là nỗ lực chính đánh vào làng Thanh lê, nơi đẵt sở chỉ huy của Trung Đoàn 202 xe tăng Địch. Mặc dù bị thiệt hại bởi kế hoạch hỏa yểm dữ dội của ta., nhưng chiến xa Địch vẫn ngoan cố dàn hàng ngang nấp sẵn trong bụi cây chờ. Được sự yểm trợ hữu hiệu của chi đoàn 3/18 thiết vận xa dưới quyền chỉ huy của Đại Úy "Minh Đen" hay còn gọi là "Minh Hạm Đội" các con Trâu Điên đã nhanh chóng tràn qua từng thửa ruộng và khi đến gần bìa làng Thanh Lê thì xe tăng Địch nhào ra khai hỏa tối đa vào đoàn quân Cọp Biển. Đã có những hy sinh ban đầu nhưng sau đó các con Trâu Điên thuộc ĐĐ4 và 5 đã bám được bờ ruộng sâu để thi nhau thổi những hỏa tiễn 66 ly M72 vào chiến xa Địch cộng thêm hỏa lực chính xác của Đại bác không giật 106 ly đặt trên những thiết vận xa M113 đã khiến xe tăng Địch thi nhau bốc cháy với xác địch cháy thê thảm. Quân ta đã hoàn toàn làm chủ tình thế và chiếm được mục tiêu với 18 xe tăng T54, PT 76. PTR85, PTR65 bị bắn cháy và 7 xe tăng T59 chỉ huy, T54 bị bắt sống nguyên vẹn (Với chiến thắng vẻ vang này. TĐ2 đã đoạt giài nhất Quân Khu 1 cùa Tồng Thống VNCH.) Chiều ngày 13 thì TĐ2 đã tiến đến làng Tả Hữu sát khu vực cầu Ba Bến và bên này sông Vĩnh Định để bắt tay với TĐ1 bên kia sông đề lo việc tải thương. Việc tải thương trong đêm tối khá vất vả vì trực thăng không đến được và lại thiếu phương tiện di chuyển mặc dù Trâu Điên đã phải huy động xe jeep lùn của TKQT và Sư Đoàn 3 bỏ lại để di tản gần 200 tử sĩ và thương binh của Quái Điểu trong khi ”Con Bò Sữa” M541 của Thiết quân vận chuyên chở không xuể. Trong khi lo tải thương Người viết bài này đã phải cãi lộn với Cố Vấn Mỹ Donavan khi hắn ta cứ nằng nặc đòi cho 4 xác phi hành đoàn Mỹ trước trong khi nhiều thương binh TQLC Việt Nam cần phải di tản trước. Sau một dêm đầy vất vả lo tải thương cho Quái Điểu bằng xuồng nhôm của Công Binh kéo tay bằng dây thừng qua lại hai bên bờ sông Vĩnh Định, sang ngày 14 tháng 7 năm 72 Trâu Điên đã vượt sông Vĩnh Định tại khu vực Bích La Trung để bắt tay với Quái Điểu tại Bích La Nam trong từng đợt mưa pháo của Địch và chính thức hoán đổi vị trí đóng quân cho TĐ1 ngày hôm đó.

Tuy mệt mỏi nhưng khi thấy Bác sĩ kiêm ca sĩ Trung Chỉnh từ hầm hố bước lên miệng cười hớn hở tiến đến bắt tay, lòng tôi cảm thấy bâng khuâng khó tả. Đặc biệt là khi được ông niên trưởng khoá 21 Bùi Bồn Đại Đội Trưởng ĐĐ1 Quái Điểu tâm sự là "nếu tụi mi đến chậm vài ngày là tao …" bởi vì theo kế hoạch hành quân 2 của Bộ chỉ huy Quái Điểu đã đưa ra là nếu bị địch điên cuồng phản kích bao vây tiêu diệt thì Đại Đội Trưởng ĐĐ1 Bùi Bồn sẽ phải mở đường máu băng qua sông Vĩnh Định lui quân về hướng Đông để bắt tay với Trâu Điên là đơn vị bạn gần nhất. Nhưng rất may là trường hợp đó đã không xẩy ra và Quái Điểu đã được Trâu Điên hoán đổi an toàn ra phía sau nghỉ ( Phần này do Trần Văn Loan Trâu Điên viết )

Mặt trận Quảng Trị quân Bắc Việt vượt vĩ tuyến 17 gồm 4 Sư Đoàn 304, 308, 312 và 325A. 4 Trung Đoàn Biệt lập gồm 126 Đặc công, 31, 246, 270 thuộc mặt trận B5 cùng với 2 Trung Đoàn CX 203 và 204 khoảng 200 chiếc. Được yểm trợ bởi 2 Trung Đoàn Pháo binh 38, 68 và Trung Đoàn 84 hỏa tiễn địa không.

Cuộc hành quân tái chiếm Quảng Trị được Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân Tư Lệnh Sư Đoàn giao trách nhiệm cho Lữ Đoàn 258, Đại Tá Ngô Văn Định Lữ Đoàn Trưởng, Trung Tá Đỗ Đình Vượng Lữ Đoàn Phó gồm có TĐ1 Thiếu Tá Nguyễn Đăng Hòa, TĐ2 Thiếu Tá Trần Văn Hợp, TĐ5 Thiếu Tá Hồ Quang Lịch, TĐ6 Trung Tá Đỗ Hữu Tùng, TĐ9 Trung Tá Nguyễn Kim Đễ, TĐ1 Pháo Binh 105 ly TQLC Thiếu Tá Đoàn Trọng Cảo và Lữ Đoàn 147, Đại Tá Nguyễn Năng Bảo Lữ Đoàn Trưởng, Trung Tá Nguyễn Xuân Phúc Lữ Đoàn Phó gồm có TĐ3 Thiếu Tá Nguyễn Văn Cảnh, TĐ7 Thiếu Tá Nguyễn Văn Kim, TĐ8 Thiếu Tá Nguyễn Văn Phán,.TĐ2 Pháo Binh 105 ly TQLC Thiếu Tá Đặng Bá Đạt.

 Lữ Đoàn 369, Đại Tá Nguyễn Thế Lương Lữ Đoàn Trưởng, Trung Tá Đoàn Thức Tham Mưu Trưởng và một Tiểu Đoàn ( có thể là TĐ4 ) làm trừ bị cho Sư Đoàn. Từ ngày TQLC được nâng lên cấp Sư Đoàn 1-10-68 cho đến ngày 30-4-75 thì TQLC chỉ có 2 cuộc hành quân quan trọng do Sư Đoàn TQLC trực tiếp chỉ huy là Lam Sơn 719, Đại Tá Bùi Thế Lân Tư Lệnh Phó chỉ huy.
Trận dứt điểm Cổ thành Quảng Trị, Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân Tư Lệnh Sư Đoàn chỉ huy. Tái chiếm đưọc Cổ Thành Đinh Công Tráng ngày 16-9-1972 sau 51 ngày kể từ ngày 27-7 thay thế Sư Đoàn Nhẩy Dù. Sư Đoàn bị tổn thất nhiều vì TQLC ở tư thế tấn công. Lực lượng Địch phòng thủ lại hơn ta khoảng 4 lần. Có môt hậu phương hùng hậu rất gần để tiếp tế và tăng viện khi cần. Khác với những chiến thắng của QLVNCH ở những vùng khác ta ở thế phòng thủ. Cuôc tái chiếm Quảng Trị được coi là quan trong nhất về yếu tố quân sự và chính trị thời gian đó. Hòa đàm Ba Lê, Việt Nam hóa chiến tranh. Chiến thắng này gay go và nhiều tổn thất nhất về sinh mạng cho cả 2 bên. Kể tử tháng 5-72 cho dến ngày 16-9-72 TQLC có trên 3500 quân nhân tử trận và nhiều ngàn người bị thương. Các đơn vị Bắc Việt bị tổn thất hơn một nửa quân số. Trung Đoàn 203 và 204 chiến xa thì coi như bị tiêu diệt gần hết. Một cuộc chiến kinh hoàng, TQLC đã chiến thắng oanh liệt nhất trong cuộc chiến VN. Ngày 20 tháng 9 Tổng Thống và Phái đoàn chính phủ đã đến thăm TQLC tại Quảng Trị. Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân Tư Lệnh đã hướng dẫn Tổng Thống, Đại Tướng Cao Văn Viên Tổng Tham Mưu Trưởng, Trung Tướng Ngô Quang Trưởng Tư Lệnh Quân Đoàn 1 thăm TQLC tại Quảng Trị, thăm Bộ chỉ huy Tiểu Đoàn 6 và đi bộ một vòng thị xã đổ nát. Trong lúc đại bác 130 ly vẫn thỉnh thoảng còn rớt xuống thị xã. Tổng Thống VNCH gửi điện văn khen ngợi các chiến sĩ TQLC đã chiếm xong Cổ Thành Quảng Trị ( Điện văn đính kèm ) Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân được Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu ân thưởng Đệ Tam Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với nhành Dương Liễu.

Nhận được tin các chiến sĩ TQLC đã hoàn toàn kiểm soát Thị Xã Quảng Trị và quét sạch tên Cộng Sản Bắc Việt cuối cùng ra khỏi Cổ Thành Đinh Công Tráng vào lúc 17 giờ ngày 15-9, ngày 16-9 Tổng Thống VNCH đã gửi cho Đại Tướng Tổng Tham Mưu Trưởng QLVNCH một công điện nguyên văn như sau ( Nguyên văn đính kèm )

Tôi trận trọng yêu cầu Đại Tướng chuyển đến Trung Tướng Tư Lệnh Quân Đoàn 1, Chuẩn Tướng Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC cùng toàn thể đơn vị và chiến sĩ TQLC đã đánh tan quân Cộng Sản xâm lược ra khỏi Thị Xã và Cổ Thành Quảng Trị, lời ngợi khen nồng nhiệt nhất, đồng thời lòng khâm phục vô biên của Tôi và toàn thể chánh phủ họp tại dinh Độc Lập sáng hôm nay 16-9-72
Bốn ngày trước khi đúc kết chiến dịch 3 tháng thừa thắng xông lên tái chiếm lãnh thổ và sau những tuần lễ đầy hy sinh gian khổ, toàn thể các đơn vị thuộc mọi Quân binh chủng vùng địa đầu giới tuyến đã ghi thêm những nét vàng son sáng chói vào Quân Sử hào hùng của Dân Tộc
Mưu đồ của bọn Cộng Sản xâm lược muốn biến Quảng Trị thành một Bình Long anh dũng, một Kontum kiêu hủng của chúng, đồng thời bám lấy một địa danh tâm lý và chánh trị để lừa bịp dư luận đã bị toàn thể anh em đánh tan ra mây khói.
Một lần nữa Tôi nhiệt liệt khen ngợi toàn thể anh em đã chiến thắng, Tôi kính cẩn ngiêng mình trước những chiến sĩ hy sinh cho đại nghiã dân tộc,
Và Tôi sẽ đến thăm anh em

Ký Tên
Tổng Thống VNCH
Nguyễn Văn Thiệu.

Trung Tướng Ngô Quang Trưởng Tư Lệnh Quân Đoàn 1 Quân Khu 1 gửi thư điệp đến Chuẩn Tướng Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC ( Nguyên văn đính kèm )

Gửi Chuẩn Tướng
Tư Lệnh Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến

Tôi đã nhìn Quốc Kỳ tung bay trên nền trời Quảng Trị chỉ ít lâu sau khi những bàn tay kiêu dũng của anh em kéo lên từ trong Cổ Thành hôm 16-9-72
Tôi đã muốn thấy tại chỗ chiến thắng của anh em để ngay tại chiến trường, tự cảm thấy hãnh diện được chỉ huy Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến trong một chiến dịch quy mô nhất của Quân Đội
Từ Bến Hải đến Cà Mâu, gót chân người chiến sĩ TQLC đã trải qua bao nhiêu thử thách, gian khổ và chiến thắng. Nhưng phải nói rằng đây là lần đầu tiên Sư Đoàn đã chiến đấu trong một hoàn cảnh đặc biệt, đối đầu với nhiểu khó khăn nhất, với một kẻ thù đông gấp bội.
Vì thế chiến thắng Quảng Trị, đánh tan quân Địch, giải phóng thị xã, là chiến thắng lớn nhất lẫy lừng nhất.
Đẩu tháng 5 năm 72, khi Quảng Trị bị mất vào tay Địch, Sư Đoàn đã trấn giữ được tuyến Mỹ Chánh và đã góp công đầu, cùng với các đơn vị của Sư Đoàn Nhẩy Dù và Sư Đoản 1 Bộ Binh trong nhiệm vụ giữ Huế.. Hàng trăm ngàn dân Trị Thiên đã phải di tản về Nam trước áp lực của Địch, nhưng tại tuyến Mỹ Chánh anh em đã ngăn được sức tiến của quân thù.
Những cuộc tấn kích hạn chế, sau đó đã được tổ chức trong vùng Hải Lăng để dành lại thế chủ động và lũng đoạn các kế hoạch tiếp tục tiến công của giặc. Sóng Thấn 5 ngày 13 tháng 5 tại Hải Lăng và Đa Nghi. Sóng Thần 6 ngày 24 tháng 5 tại Mỹ Thủy, Sóng Thần 8 vượt tuyến Mỹ Chánh ngày 8 tháng 6 đã đánh vào đầu Địch những đòn nặng, tai hại cho kế hoạch tấn công của Địch, và đã chuẩn bị cho cuộc phản công của quân ta ngày 28-6-1972 là ngày chiến dịch Lam Sơn 72 bắt đầu.
Thủy Quân Lục Chiến và Nhẩy Dù đã gây được một bất ngờ kỳ thú ngay cho cả Địch quân cùng với các Quân binh chủng khác và với một tỷ lệ quân số bạn Địch 1/1, anh em đã đẩy lui được Địch, tiêu diệt một phần lớn tiềm năng chiến đấu của chúng
Và trận chiến gay go nhất đã khởi diễn từ 27-7-72 khi Sư Đoàn tiếp nhận khu vực Thị xã Quảng Trị từ Sư Đoàn Nhẩy Dù. Chiến sĩ TQLC sau 51 ngày tiến chiếm từng tấc đất, từng ngôi nhà, đã dành lại được toàn bộ Thị Xã Quảng Trị, diệt được trên 14 ngàn tên Địch, thu 4350 vũ khí, hủy hay thu 71 khẩu pháo, 73 chiến xa tính từ đầu tháng 5 năm 72 .
Giặc đã dùng lực lượng của 4 Sư Đoàn chủ lực để giữ Thị Xã Quảng Trị, những Sư Đoản đã lừng danh với những chiến thắng ở Bắc, Trung Việt và nhất là ở Điện Biên Phủ 308, 312, 325. Sư Đoàn TQLC đã đương đầu với chúng, nhẫn nại hơn chúng, dũng cảm hơn chúng và đã chiến thắng chúng, những “ anh hùng Điện Biên Phủ một thời “
Chiến thắng ấy đã được xây dựng với nhiều xương máu của chiến sĩ, với sức chịu đựng vượt mức của anh em. Nhờ sự khéo léo và tài ba của Chuẩn Tướng và các Sĩ Quan.
Tôi muốn qua thư này tỏ lòng khâm phục của Tôi đối với Sư Đoàn TQLC, với những hy sinh vô bờ của anh em, và lập lại sự hãnh diện được chỉ huy anh em trong một cuộc thử thách lớn nhất, trong một chiến dịch quy mô nhất của Quân Đội
Tôi cũng yêu cầu Chuẩn Tướng chuyển lời khen ngợi của Tôi đến tất cả Sĩ Quan, Hạ Sĩ Quan và Binh Sĩ của Sư Đoàn
Trung Tướng Ngô Quang Trưởng
Tư Lệnh Quân Đoàn 1 Quân Khu 1
( Ký Tên )

Sư Đoàn cũng nhận được nhiều điện văn của Tư lệnh các Đại đơn vị TQLC Hoa Kỳ ca ngợi chiến thắng Quảng Trị. Tổng Thống Hoa Kỳ cũng ân thưởng huy chương Legion of Merit class Commander cho Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân. Thiếu Tướng Homer Smith chỉ huy cơ quan Defense Attache’s Office (D.A.O) trao gắn huy chương cho Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân tại Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn Hành quân ở Hương Điền, Thừa Thiên vào cuối năm 1974.( Xem hình ) Đây là một huy chương cao qúy của nước Mỹ chỉ dành để trao tặng cho những nhân vật ngoại quốc có thành tích và thuộc những nước đồng minh thân thiện với Hoa Kỳ. Về phiá Cố vấn Mỹ ở Quân Đoàn cho biết thì đây là lần đầu tiên huy chương đẳng cấp này (Legion Of Merit Commander) được trao tặng cho một Sĩ Quan cấp Tướng Việt Nam Cộng Hòa trong cuộc chiến.
( Ghi chú : Legion of Merit của Hoa Kỳ có 4 đẳng cấp theo thứ tự tứ thấp lên cao :
Legion of Merit Legionnaire.
Legion of Merit Officer.
Legion of Merit Commander.
Legion of Merit Chief Commander.( it is the highest degree of the LEGION OF MERIT.)

Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu cũng ân thưởng nhiều huy chương cho quân nhân các cấp trong Sư Đoàn.
Đại Tá Nguyễn Năng Bảo và Đại Tá Ngô Văn Định cũng được ân thưởng Đệ Tam Đẳng Bảo Quốc Huân Chương kèm theo Anh Dũng Bội Tinh với Nhành Dương Liễu trong chiến thắng Quảng Trị.
Quân Kỳ Sư Đoàn được tuyên dương công trạng trước Quân Đội lần thứ 7 sau khi tái chiếm Cổ thành và thị xã Quảng Tri, lần thứ 8 và được mang giây biểu chương mầu Tam hợp sau khi giữ vững tuyến Quảng trị năm 73 và 74. Tổng Thống Thiệu trao gắn cho Quân Kỳ Sư Đoàn tại Huế trong môt cuộc diễn hành của các đơn vị thuộc Quân Khu 1 tại Huế. Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân chỉ huy tổng quát cuộc diễn hành. Đại Tá Ngô Văn Định Lữ Đoàn Trưởng 258 chỉ huy thành phần TQLC tham dự.

Chiến thắng Quảng Trị đã được Thiếu Tướng Howard H.Cooksey Cố Vấn Trưởng Vùng 1 (FRAC) đề nghị huy chương của Tổng Thống Hoa Kỳ cho cả Sư Đoàn TQLCVN.

Tất cả 9 Tiểu Đoàn tác chiến, 3 Tiểu Đoàn pháo binh, Tiểu Đoàn công binh, Tiểu Đoàn quân y và yểm trợ đều lập nhiều thành tích đáng kể trong năm 72.
Trong cuộc hành quân tái chiếm Quảng Trị tuy Sư Đoàn bị tổn thất rất nhiều nhưng TQLC vẫn là đơn vị có Quân số tham chiến cao nhất trong QLVNCH.

Trận Cửa Việt, Sau khi tái chiếm được Cổ Thành Quảng Trị, quân đội Việt Nam Cộng Hòa cố gắng giành lại Đông Hà và Cửa Việt. Phía bên kia, quân Bắc Việt mặc dầu thiệt hại nặng nề nhưng vẫn chống trả dưới sự yểm trợ dử dội của các giàn pháo binh 130 ly. Trong một nổ lực cuối cùng để chiếm mục tiêu chiến lược quan trọng là Cửa Việt, Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến thành lập một lực lượng đặc nhiệm mang tên Tango. Lực lượng này do Đại Tá Nguyễn Thành Trí, tư lệnh phó sư đoàn, trực tiếp chỉ huy gồm có Tiểu Đoàn 2 và 4 TQLC, tăng cường một đại đội của Tiểu Đoàn 5 TQLC và 3 đại đội của Tiểu Đoàn 9 TQLC. Thiết Đoàn 20 Chiến Xa và được ba tiểu đoàn pháo binh TQLC cùng pháo hạm của Hạm Đội 7 Mỹ yểm trợ đã đánh vào khu vực Long Quang, Bồ Xuyên và tiến dọc theo bờ biển về hướng Thanh Hội, Gia Đẳng, Cửa Việt. Mục tiêu chính của Việt Nam Cộng Hòa là tái chiếm lại căn cứ Hải Quân ở cửa sông Miếu Giang đổ ra biển Nam Hải, cách tuyến đầu của Thủy Quân Lục Chiến khoảng 12 km và cắm cờ VNCH ngay trước giờ ngưng bắn. Khác với chiến dịch tái chiếm tỉnh Quảng Trị và đặc biệt là Thành Cổ Quảng Trị đẫm máu và lâu dài, cuộc hành quân này được thiết kế áp dụng lối đánh thần tốc để chiếm mục tiêu trong vòng 25 giờ đồng hồ.( Bài viết của tác giả Mê Kông, mặt trận Bắc Hải Vân )

Trận chiến xa M48 tăng phái cho Lữ Đoàn 258 bắn chìm chiếc tầu Quân Vận T-174 của Trung Đoàn 5 Hải Quân Bắc Việt tại biển Mỹ Thủy Quảng Trị ngày 20 tháng 6 năm 74. Tầu xâm nhập vào vùng hoạt động của Lữ Đoàn 258. Tầu chở lương khô và đạn dược.

Tháng 2 năm 1975, trong dịp Tết Ất Mão Chuẩn Tướng Bùi Thế Lân Tư Lệnh Sư Đoàn TQLC được Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu gắn cấp bậc Thiếu Tướng tại Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn 1 Bộ Binh có sự hiện diện của Trung Tướng Ngô Quang Trưởng Tư Lệnh Quân Đoàn 1 và Thiếu Tướng Hoàng Văn Lạc.( Th/T Lân cung cấp dữ kiện )

Ngày 29-3-75, toàn bộ Sư Đoàn rút khỏi Vùng 1, về Vũng Tàu để bổ xung và tái trang bị. Lữ Đoàn 468 còn đầy đủ quân số khi rút khỏi Đà Nẵng nên ngày 8- 4 Bộ Chỉ Huy Lữ Đoàn, Tiểu Đoàn 8 Trung Tá Nguyễn Đăng Hoà và Tiểu Đoàn 16 Thiếu Tá Đinh Xuân Lãm được lệnh của Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn về Sàigòn tăng phái cho Biệt Khu Thủ Đô, để lại Vũng Tầu Tiểu Đoàn 14 của Trung Tá Nguyễn Văn Cảnh. Trên đường về khi đến Bà Rịa, Dinh Độc lập bị ném bom. Lữ Đoàn được lệnh quay về lại Vũng Tàu. Qua ngày hôm sau lại lên đường về Sàigòn. Đoàn xe ngừng ở Biên Hòa Đại Tá Định về Biệt Khu Thủ Đô trình diện Trung Tướng Nguyễn Văn Minh Tư Lệnh. Sau đó lệnh tăng phái cho Biệt Khu Thủ Đô được hủy bỏ. Lữ Đoàn được tăng phái cho Quân Đoàn 3.

Lúc này Bộ Tư Lệnh Sư Đoàn, Lữ Đoàn 258, 147 và 369 còn ở Vũng Tàu. Lữ Đoàn 147 và 369 thì coi như không còn hoạt động ngay được, cần bổ xung và tái trang bị. Lữ Đoàn 258 tương đối còn tham chiến được. Ngày 21 hoặc 22 tháng 4 Lữ Đoàn 258, Đại Tá Nguyễn Năng Bảo và Bộ Tư Lệnh nhẹ của Sư Đoàn do Đại Tá Nguyễn Thành Trí Tư Lệnh Phó chỉ huy về Long Bình., Ngày 24 tháng 4 Tôi được lệnh ra chỉ huy và tái tổ chức Lữ Đoàn 147 thay thế Đại Tá Lương. Chưa làm được công việc gì thì đã đến ngày 30-4. Chấm dứt cuộc đời binh nghiệp sau trận không đánh mà thua.

Cách đây 32 năm cũng vào dịp Lễ Phục Sinh.(9 tháng 4 năm 1972) Có một trân chiến long trời đã xẩy ra giữa Lữ Đoàn 258 TQLC và những đơn vị hùng hậu của quân Bắc Việt tại Ái Tử Quảng Trị. Bắc Việt đã xua một đạo quân gồm nhiều Sư Đoàn bộ binh, pháo binh và chiến xa vượt qua sông Bến Hải để tấn công vào các lực lượng của VNCH ở vùng giới tuyến. Ngày 9 tháng 4 năm 72, một Trung Đoàn bộ binh và 1 Trung Đoàn chiến xa của quân đội Bắc Việt đã tấn công vào vị trí các đơn vị thuộc Lữ Đoàn 258 TQLC ở Phượng Hoàng và Ái Tử. Đây là lần đầu tiên trong cuộc chiến ở Việt Nam, Cộng Sản xử dụng những Trung Đoàn chiến xa T54 và T59 vào cuộc chiến. Trung Đoàn bộ binh Việt Cộng đã bị đánh tan, chỉ có một số ít chạy thoát, riêng Trung Đoàn chiến xa đã bị hoàn toàn tiêu diệt không chiếc nào chạy thoát.

Sáng ngày 9 tháng 4 năm 1972, Đại Úy Đoàn Đức Nghi Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 1 cùng 2 Đại Đội với 8 chiến xa M48 và 1 Chi Đoàn M113 dự cuộc phản Sau 3 ngày hành quân truy kích tàn quân Việt cộng, ngày 12 khi trở về gần Aí Tử trời đã về chiều, đơn vị của anh đã bị 2 Tiểu Đoàn quân Bắc Việt phục kích. Chúng đã bị anh em Quái Điểu, chiến xa M48, thiết vận xa M113 gây tổn thất nặng về nhân mạng sau vài giờ giao chiến gây cho chúng thiệt hại hơn 200 bị chết ngay tại các hầm hố và giao thông hào tại đây. Nhưng một viên đạn của chúng từ xa đã làm cho anh vĩnh viễn ra đi. Khi nghe anh mất đi qua hệ thống Cố Vấn, tôi chết lặng người trong giây lát khi được báo tin.Vì với anh thì tôi đã biết anh từ ngày anh mới ra trường Sĩ Quan Nha Trang với cấp bực Chuẩn úy, về Đại Đội 4 Tiểu Đoàn 2 TQLC với chức vụ Trung Đội Trưởng, lúc đó Tôi là Đại Đội Trưởng Đại Đội 4 tham dự trận Đầm Dơi 1963. Rồi cùng tôi tham dự trận Phụng Dư 1965.
Đại Úy Lawrence H. Livingston Cố vấn của Anh ngày hôm đó, nay đã là Trung Tướng TQLC Hoa Kỳ, trận này Đại Úy Livingston được chính phủ Hoa Kỳ ân thưởng huy chương NAVY CROSS, còn chiếc chiến xa T59 ta tịch thu được trong trận này, được đem về triển lãm ở tòa Đô Chánh Sài Gòn cho đồng bào xem, sau đó Quân Đội VNCH đã tặng cho Quân Đội Hoa Kỳ, vì trong cuộc chiến Triều Tiên Quân Đội Mỹ muốn có được một chiếc để nghiên cứu nhưng không có cơ hội. Không biết bây giờ chiếc chiến xa đó hiện đang được trưng bầy tại một nơi nào đó trên đất Hoa Kỳ. Còn Anh Nghi, Tổ Quốc cũng Ghi Ơn Anh. Chắc Anh đã gặp lại các cấp chỉ huy và các bạn hữu : Lê Nguyên Khang, Nguyễn Thành Yên, Nguyễn Bạch Mai, Nguyễn Ngọc Khôi, Lê Văn Cận, Trần Đăng Túc, Đặng văn Sơ, Nguyễn Ngọc Điệp, Lê Hằng Minh, Nguyễn Văn Cầu, Nguyễn Hồng, Nguyễn Tuấn Kiệt, Nguyễn Quốc Chính, Nguyễn Xuân Phúc, Trần Văn Hợp, Nguyễn Văn Hay và nhiều anh em Tôi không nhớ hết, những người đã cùng phục vụ dưới cờ Tiểu Đoàn 2 Thủy Quân Lục chiến từ ngày mới thành lập cho đến khi tan hàng 30-4-75.
Khi anh làm Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 1 thì anh Hợp là Tiểu Đoàn Phó Tiểu Đoàn 2. Tháng 5 Năm 1972 Thiếu Tá Trần Văn Hợp là Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 2 thay thế Trung Tá Nguyễn Xuân Phúc đánh trận tái chiếm Cổ Thành Đinh Công Tráng. Trần Văn Hợp đã qua đời trong khi đi tù Cộng sản sau năm 75.
Năm nay 2004 nhân dịp lễ Phục Sinh, ôn lại những gì đã xẩy ra ngày 9 tháng 4 ba mươi hai năm trước tại địa đầu giới tuyến. Đã có một đơn vị tạo 1 chiến thắng lớn cho Quân Lực VNCH là Lữ Đoàn 258 Thủy Quân Lục Chiến và Anh.
Quân Bắc Việt hùng hậu, trang bị tối tân xâm lăng vào lãnh thổ VNCH đã bị TQLC đánh bại

Tôi ghi lại vài hàng để tri ơn và tưởng nhớ đến cố Thiếu Tá Đoàn Đức Nghi và những anh hùng TQLC đã hy sinh trong cuộc chiến vì lý tưởng Tự Do.

Ghi Chú : Đây chỉ là một số trong nhiều năm tháng không quên của TQLC, nhưng người viết chỉ nhớ được một số ít thôi. Mong các bạn viết tiếp bổ túc. Nếu không mai mốt sẽ quên thì chiến sử sẽ thiếu sót đáng tiếc.

Ngô Văn Định
San José ngày 19-6-2004