Vài kỹ-thuật nhỏ chữa bệnh cho Windows XP.



Hệ thống điều hành Windows XP có những trục-trặc kỹ-thuật rất khó chữa . Sau đây là vài ba bệnh chính của XP và cách chữa trị:

A. Máy tự động tắt-mở (reboot) liên tiếp.

Đây là lỗi nhiều người xữ-dụng phàn nàn nhất. XP tự động reboot bất cứ lúc nào (đang lên mạng lưới nhện, đang đánh bài trong Microsoft Office, đang sao chép files, đang in ...). Khi XP gặp lỗi gọi là Stop Error hoặc fatal system error (những hệ thống Windows cũ có cái tương đương gọi là "thanh tử - màu xanh sự chết" (blue screen of death)), XP sẽ tự động reboot mà không cần báo trước.

Có 2 cách chữa: Ngưng phần chức nặng tự động reboot của XP (tạm thời) và T́m bệnh chữa tận gốc.


1- Ngưng phần chức nặng tự động reboot của XP.

Bấm Start > Control Panel > Settings > System (nếu bạn để XP ở dạng Classic-style Start menu, Control Panel nằm ở phần Settings).

Click mouse chuột vào phần Advanced > System And Recovery > Settings. Trong phần System Failure section, tắt đi phần Automatically Restart, xong rồi bấm OK.

Bạn muốn tắt luôn phần "XP report every error to Microsoft"? Bấm vào phần Error Reporting và bấm vào Disable Error Reporting. Bạn nên giữ lại phần "But notify me when critical errors occur." Bấm OK.

Từ đây về sau, khi XP gặp phải lỗi Stop Error hoặc fatal system error, XP chỉ hiển thị lên screen một khung báo lỗi mà không c̣n tự tung tự tác reboot ngang xương nữa.


2-T́m bệnh chữa tận gốc.

Phần này rất khó chữa. Thường th́ bạn cần để ư đến những điều chính sau đây:

Device drivers

Những programs nhỏ này điều khiển những hardwares gắn trong máy bạn (video, modem, sound card..) hoặc gắn ngoài máy bạn (digital camera, printer, joystick...). Bạn sẽ gặp đủ thứ trục trặc nếu các Device drivers không hoạt động với XP. Hăy vào web-pages của các hảng chế tạo những hardwares, download và install Device drivers mới nhất dành riêng cho XP.

Nhu liệu không chạy trên XP từ các công ty khác (Incompatible third-party software)

Những softwares hoặc programs vốn dĩ không thể chạy trên XP sẽ tạo ra lỗi nặng làm máy bị trục trặc không ngừng . Hăy vào web-page của các công ty này t́m softwares cập nhật hoá cho XP.

Nếu không có softwares cập nhật hoá dành cho XP, bạn có thể dùng Program Compatibility Wizard, nằm trong "Help and support center" của XP để học các kỹ thuật mọn giúp chạy nhu liệu cũ của bạn. Cứ việc trả lời những câu của phần Wizard đưa ra và chọn 1 trong những OS compatibility modes.

BIOS lỗi thời (Out-of-date BIOS chip)

Con chip này nằm trên Motherboard (có 1 số người dịch là bảng mẹ nghe rất chỏi tai) và nếu nó lỗi thời, nó cũng gây lỗi critical errors. Đến home page của công ty chế tạo motherboard và cập nhật hoá BIOS mới nhất. Motherboard từ công ty ASUS (một trong những công ty có phần cập nhật hoá tốt và dễ dàng nhất trên mạng) dễ cập nhật hoá nhất (từ chuyên môn gọi là "flash" BIOS).

B. Máy cài hệ thống XP không chạy được startup.

Một khi Windows XP không chịu chạy, khó mà có cách chữa bệnh. Không như các hệ thống điều hành cũ của Microsoft, bạn không thể dùng các dĩa boot up của 95/98/Me để boot XP v́ XP dựa trên Windows 2000.

Có 2 cách để boot XP: dùng dĩa CD Setup XP và dùng dĩa boot XP.

Dùng dĩa CD Setup XP: Bỏ CD XP vào CD Drive, mở máy. Khi bạn thấy screen  hiện ra phần Welcome To Setup, bấm R để chạy Recovery Console. Recovery Console (RC) nh́n giống như phần DOS cũ, nhưng thật sự nó là hoàn toàn XP. Bạn cũng có thể chạy phần Recovery Console bằng ngỏ tắt: chỉ việc bỏ dĩa CD XP vào CD Drive và đánh mệnh lệnh D:\i386\winnt32.exe /cmdcons, (D: là drive letter của CD drive).

Dùng dĩa boot XP: Trước hết, format 1 dĩa 3.5 inch, xong copy (từ folder I386) hai mệnh lệnh ntldr and ntdetect.com vào dĩa. Copy thêm file boot.ini (từ root của C drive). Boot.ini là một file được giấu kín, bạn cần làm những điều sau để t́m và chép boot.ini: Bấm vào Control Panel > Folder Options > View, xong chọn khung "Show hidden files and folders". Sau đó đừng check "Hide protected operating system files". Bấm OK.

C. Chữa bệnh cho các nhu liệu và dụng liệu không thích hợp với hệ thống điều hành XP

Bạn nâng cấp chạy máy với hệ thống điều hành XP xong mới khám phá ra là những dụng liệu bạn đang có hầu như không có cái nào hoạt động nữa! Điều này cũng dễ hiểu thôi: Windows XP có nguồn gốc từ Windows NT, một hệ điều hành 32 bit trong khi các hệ điều hành trước NT như Windows 95, 98, ME - và các thảo tŕnh viết cho các hệ điều hành này - vẫn c̣n dựa trên DOS. Hệ điều hành mới 32 bit và các hệ điều hành cũ có rất nhiều khác biệt cho nên mới dẫn đến việc nhu liệu và cả dụng liệu bị nhiều vấn đề.

Nếu bạn chưa cài hệ điều hành XP: Trước hết, bạn cần xem lại danh sách những dụng liệu và nhu liệu có thể chạy trên XP: có 2 danh sách khác nhau, 1 cho XP và 1 cho XP Professional tại Microsoft's Upgrade Centers. Sau đó bạn cần chuyển về thảo tŕnh Upgrade Advisor (50 Meg), thảo tŕnh này sẽ chạy trên máy bạn và sẽ báo trước cho bạn những trỡ ngại bạn phải đương đầu.

Nếu bạn đă cài hệ điều hành XP: Bắt đầu bằng Windows Update, Windows Update sẽ báo cho bạn biết dụng liệu nào cần nân cấp để có thể chạy với XP. Nhưng theo đúng truyền thống ... dỏm của Microsoft, nhiều lúc Windows Update biểu bạn chuyển về thảo tŕnh nâng cấp đă quá cũ, hoặc khuyên bạn nên thay đổi drivers của những dụng liệu chẳng có vấn đề trở ngại ǵ hết. Nên dựa vào trang nhà của các hảng chế tạo dụng liệu cho chắc ăn hơn hoặc đến những trang nhà chuyên thâu thập và lưu trữ drivers như Download.com's Drivers, Drivers Planet và WinDrivers.

Nhiều dụng liệu (nhất là máy quét (scanner) và máy in cũ) ngay cả các tay chuyên môn cũng bảo bạn rằng nên mua đồ mới v́ không thể nào chạy được với XP. Không phải là bạn đă hết đường đâu, c̣n một giải pháp nữa: đi t́m những drivers cho hệ thống Windows 2000 và cài thử trên XP. Windows 2000 là "bà con" của XP, có thể dụng liệu của bạn sẽ chạy.

Về phần nhu liệu, thảo tŕnh có vấn đề với XP: Hai loại nhu liệu cần để ư nhất là antivirus và system maintenance (như Norton SystemWorks), hai loại này sẽ không có cách nào làm chúng chạy trên XP. Phải mua nhu liệu dành riêng cho XP.

Với những softwares khác, dùng Program Compatibility Wizard, một phần củaf XP Help and Support Center. Sau khi bạn chạy Program Compatibility Wizard, t́m software bạn đang có trở ngại trong danh sách hiện trên screen xong rồi chọn một hệ thống điều hành tương xứng trên màn h́nh (XP sẽ lừa software đang trục trặc để software đó tưởng rằng hệ thống điều hành đang là một loại hệ điều hành đời cũ - 95,98, ME - . Nếu bạn không biết chọn hê điều hành nào, thử chọn 98/ME. 

Bạn cũng có thể "đi đường tắt" mà không cần chạy Compatibility Wizard: từ phần Windows Explorer, chọn file (thí dụ: file có tên là PleaseWork.exe, highlight PleaseWork.exe), bấm bên phải của Mouse, chọn Properties xong bấm Compatibility tab, bấm vào khung "Run this program in compatibility mode for:" và chọn hệ thống điều hành tương xứng ". Nhiều khi chỉ cần điều chỉnh phần Display Settings cũng có thể làm software chạy; ví dụ nhiều PC games cho trẻ em chỉ thích chạy với 256 màu mà thôi. Cuối cùng, bấm OK.

Những programs cũ từ đời vua Hùng-Vương chạy dạng DOS cũng có thể chạy được với XP nếu bạn biết cách. Rất nhiều programs cũ chạy DOS dùng EMS (Expanded Memory Specification), cũng từ phần Windows Explorer, chọn program, bấm vào Mouse nút bên phải, chọn Properties, rồi bấm Memory tab. Dưới phần Expanded Memory, chọn Auto từ danh sách tŕnh bày.

Web page có nhiều tài liệu đáng giá nhất là home page
 Windows XP Software Compatibility. Tới đó tham khảo thêm, có thể một người nào đó đă t́m ra cách trị bệnh cho cùng một vấn đề bạn đang gặp.