Vài
kỹ-thuật nhỏ chữa bệnh cho Windows XP.
Hệ thống điều hành Windows XP có
những trục-trặc kỹ-thuật rất khó chữa
. Sau đây là vài ba bệnh chính của XP và cách chữa
trị:
A. Máy tự động
tắt-mở (reboot) liên tiếp.
Đây là lỗi nhiều người xữ-dụng phàn nàn
nhất. XP tự động reboot bất cứ lúc nào (đang
lên mạng lưới nhện, đang đánh bài trong
Microsoft Office, đang sao chép files, đang in ...). Khi XP gặp
lỗi gọi là Stop Error hoặc fatal system error (những
hệ thống Windows cũ có cái tương đương
gọi là "thanh tử - màu xanh sự chết" (blue
screen of death)), XP sẽ tự động reboot mà không
cần báo trước.
Có 2 cách chữa: Ngưng phần chức
nặng tự động reboot của XP (tạm thời) và
T́m bệnh chữa tận gốc.
1- Ngưng phần chức nặng
tự động reboot của XP.
Bấm Start > Control Panel > Settings > System
(nếu bạn để XP ở dạng Classic-style Start
menu, Control Panel nằm ở phần Settings).
Click mouse chuột vào phần Advanced > System And Recovery > Settings. Trong phần System Failure section, tắt đi phần Automatically Restart, xong rồi bấm OK.
Bạn muốn tắt luôn phần "XP report every error
to Microsoft"? Bấm vào phần Error Reporting và bấm vào
Disable Error Reporting. Bạn nên giữ lại phần "But
notify me when critical errors occur." Bấm OK.
Từ đây về sau, khi XP gặp phải lỗi Stop
Error hoặc fatal system error, XP chỉ hiển thị lên
screen một khung báo lỗi mà không c̣n tự tung
tự tác reboot ngang xương nữa.
2-T́m bệnh chữa tận gốc.
Phần này rất khó chữa. Thường th́ bạn
cần để ư đến những điều chính sau
đây:
Device drivers
Những programs nhỏ này điều
khiển những hardwares gắn trong máy bạn (video,
modem, sound card..) hoặc gắn ngoài máy bạn (digital camera,
printer, joystick...). Bạn sẽ gặp đủ thứ
trục trặc nếu các Device drivers không hoạt động
với XP. Hăy vào web-pages của các hảng chế
tạo những hardwares, download và install Device drivers
mới nhất dành riêng cho XP.
Nhu liệu không chạy trên XP
từ các công ty khác (Incompatible third-party software)
Những softwares hoặc programs vốn dĩ không
thể chạy trên XP sẽ tạo ra lỗi nặng làm máy
bị trục trặc không ngừng . Hăy vào web-page của
các công ty này t́m softwares cập nhật hoá cho XP.
Nếu không có softwares cập nhật hoá dành cho XP,
bạn có thể dùng Program Compatibility Wizard, nằm trong
"Help and support center" của XP để học các
kỹ thuật mọn giúp chạy nhu liệu cũ của
bạn. Cứ việc trả lời những câu của
phần Wizard đưa ra và chọn 1 trong những OS
compatibility modes.
BIOS lỗi thời
(Out-of-date BIOS chip)
Con chip này nằm trên Motherboard (có 1 số người
dịch là bảng mẹ nghe rất chỏi tai) và
nếu nó lỗi thời, nó cũng gây lỗi critical
errors. Đến home page của công ty chế tạo
motherboard và cập nhật hoá BIOS mới nhất.
Motherboard từ công ty ASUS (một trong những công ty có
phần cập nhật hoá tốt và dễ dàng nhất trên
mạng) dễ cập nhật hoá nhất (từ chuyên môn
gọi là "flash" BIOS).
B. Máy cài hệ thống XP
không chạy được startup.
Một khi Windows XP không chịu chạy, khó mà có cách
chữa bệnh. Không như các hệ thống điều
hành cũ của Microsoft, bạn không thể dùng các dĩa
boot up của 95/98/Me để boot XP v́ XP dựa trên
Windows 2000.
Có 2 cách để boot XP:
dùng dĩa CD Setup XP và dùng dĩa boot XP.
Dùng dĩa CD Setup XP:
Bỏ CD XP vào CD Drive, mở máy. Khi bạn thấy screen
hiện ra phần Welcome To Setup, bấm R để chạy
Recovery Console. Recovery Console (RC) nh́n giống như phần DOS
cũ, nhưng thật sự nó là hoàn toàn XP. Bạn cũng
có thể chạy phần Recovery Console bằng ngỏ
tắt: chỉ việc bỏ dĩa CD XP vào CD Drive và đánh
mệnh lệnh D:\i386\winnt32.exe /cmdcons, (D: là drive letter
của CD drive).
Dùng dĩa boot XP:
Trước
hết, format 1 dĩa 3.5 inch, xong copy (từ folder I386) hai
mệnh lệnh ntldr and ntdetect.com vào dĩa. Copy thêm file boot.ini
(từ root của C drive). Boot.ini là một file được
giấu kín, bạn cần làm những điều sau để
t́m và chép boot.ini: Bấm vào Control Panel > Folder Options
> View, xong chọn khung "Show hidden files and folders". Sau
đó đừng check "Hide protected operating system
files". Bấm OK.
C. Chữa bệnh cho các nhu
liệu và dụng liệu không thích hợp với hệ
thống điều hành XP
Bạn nâng cấp chạy máy với hệ thống
điều hành XP xong mới khám phá ra là những dụng
liệu bạn đang có hầu như không có cái nào
hoạt động nữa! Điều này cũng dễ
hiểu thôi: Windows XP có nguồn gốc từ Windows NT,
một hệ điều hành 32 bit trong khi các hệ điều
hành trước NT như Windows 95, 98, ME - và các thảo tŕnh
viết cho các hệ điều hành này - vẫn c̣n
dựa trên DOS. Hệ điều hành mới 32 bit và các
hệ điều hành cũ có rất nhiều khác
biệt cho nên mới dẫn đến việc nhu liệu
và cả dụng liệu bị nhiều vấn đề.
Nếu bạn chưa cài hệ điều hành XP: Trước
hết, bạn cần xem lại danh sách những dụng
liệu và nhu liệu có thể chạy trên XP: có 2 danh sách
khác nhau, 1 cho XP và 1 cho XP Professional tại Microsoft's Upgrade
Centers. Sau đó bạn cần chuyển về thảo
tŕnh Upgrade Advisor (50 Meg), thảo tŕnh này sẽ chạy
trên máy bạn và sẽ báo trước cho bạn
những trỡ ngại bạn phải đương
đầu.
Nếu bạn đă cài hệ điều hành XP:
Bắt đầu bằng Windows Update, Windows Update sẽ báo
cho bạn biết dụng liệu nào cần nân cấp
để có thể chạy với XP. Nhưng theo đúng
truyền thống ... dỏm của Microsoft, nhiều lúc
Windows Update biểu bạn chuyển về thảo tŕnh nâng
cấp đă quá cũ, hoặc khuyên bạn nên thay
đổi drivers của những dụng liệu chẳng có
vấn đề trở ngại ǵ hết. Nên dựa vào
trang nhà của các hảng chế tạo dụng liệu
cho chắc ăn hơn hoặc đến những trang nhà
chuyên thâu thập và lưu trữ drivers như Download.com's
Drivers, Drivers Planet và WinDrivers.
Nhiều dụng liệu (nhất là máy quét (scanner) và máy
in cũ) ngay cả các tay chuyên môn cũng bảo bạn
rằng nên mua đồ mới v́ không thể nào chạy
được với XP. Không phải là bạn đă
hết đường đâu, c̣n một giải pháp
nữa: đi t́m những drivers cho hệ thống Windows
2000 và cài thử trên XP. Windows 2000 là "bà con" của
XP, có thể dụng liệu của bạn sẽ chạy.
Về phần nhu liệu, thảo tŕnh có vấn đề
với XP: Hai loại nhu liệu cần để ư
nhất là antivirus và system maintenance (như Norton SystemWorks),
hai loại này sẽ không có cách nào làm chúng chạy trên
XP. Phải mua nhu liệu dành riêng cho XP.
Với những softwares khác, dùng Program Compatibility
Wizard, một phần củaf XP Help and Support Center. Sau khi
bạn chạy Program Compatibility Wizard, t́m software bạn
đang có trở ngại trong danh sách hiện trên screen xong
rồi chọn một hệ thống điều hành tương
xứng trên màn h́nh (XP sẽ lừa software đang
trục trặc để software đó tưởng
rằng hệ thống điều hành đang là một
loại hệ điều hành đời cũ - 95,98, ME - .
Nếu bạn không biết chọn hê điều hành nào,
thử chọn 98/ME.
Bạn cũng có thể "đi đường
tắt" mà không cần chạy Compatibility Wizard: từ
phần Windows Explorer, chọn file (thí dụ: file có tên
là PleaseWork.exe, highlight PleaseWork.exe), bấm bên phải
của Mouse, chọn Properties xong bấm Compatibility tab,
bấm vào khung "Run this program in compatibility mode for:" và
chọn hệ thống điều hành tương xứng
". Nhiều khi chỉ cần điều chỉnh
phần Display Settings cũng có thể làm software chạy;
ví dụ nhiều PC games cho trẻ em chỉ thích
chạy với 256 màu mà thôi. Cuối cùng, bấm OK.
Những programs cũ từ đời vua Hùng-Vương
chạy dạng DOS cũng có thể chạy được
với XP nếu bạn biết cách. Rất nhiều
programs cũ chạy DOS dùng EMS (Expanded Memory Specification),
cũng từ phần Windows Explorer, chọn program, bấm vào
Mouse nút bên phải, chọn Properties, rồi bấm Memory
tab. Dưới phần Expanded Memory, chọn Auto từ danh sách
tŕnh bày.
Web page có nhiều tài liệu đáng giá nhất là
home page Windows
XP Software Compatibility. Tới đó tham
khảo thêm, có thể một người nào đó
đă t́m ra cách trị bệnh cho cùng một vấn
đề bạn đang gặp.