MÔI SINH TINH THẦN 2005

Lời mở đầu: Gần đây, hiện tượng sâu bọ máy tính lại lan tràn trong cộng đồng người Việt hải ngoại . Một số quý vị đề nghị cho phổ biến lại bài "Môi Sinh Tinh Thần". Bài "Môi Sinh Tinh Thần 2005 " là bài "Môi Sinh Tinh Thần" nguyên thủy (10/2004) được viết lại, bổ túc thêm một số chi tiết, dữ kiện mới cho phù hợp với hiện trạng. Mong được quý vị quan tâm tới vấn đề đóng góp thêm ý kiến và tiếp tay phổ biến bài viết này . Xin đa tạ . PHT.-
12/2005

Tầm quan trọng của vấn đề môi sinh trong đời sống , sự kêu gọi mọi người tham gia vào các chương trình bảo vệ, làm sạch môi sinh đã được nói tới rất nhiều . Môi sinh trong đời sống gồm 2 phần : vật chất và tinh thần. Bài này chỉ xin trình bày tóm tắt một khía cạnh của việc làm sạch môi sinh tinh thần mà thôi .

Khi ngồi trước máy điện toán đọc thư , liên lạc với bạn bè , xem tin tức thì đó chính là một phần của đời sống tinh thần . Đọc thư mà gặp những chuyện không vui, làm cho bực mình thì môi sinh tinh thần đó đã bị ô nhiễm .

Những ô nhiễm môi sinh tinh thần trên lưới có rất nhiều : thông tin sai, bóp méo sự thực, không chứng minh mà chỉ phỏng đóan ( ASSUME ), gán ghép rồi kết luận , tạo nên dư luận xấu hoặc những " thảo luận ồn ào " , v...v.... Ngăn cản người khác, bằng cách này cách nọ, không cho nói lên sự thật , dù là với những dẫn chứng, tài liệu phối kiểm được, thì cũng đều có phản ứng ngược.... Tất cả các sự kiện kể trên đã góp phần làm ô nhiễm môi sinh trong đời sống tinh thần trên lưới . Đây là điều đáng tiếc. Tuy nhiên, mỗi người đều có thể dễ dàng góp phần cải thiện môi sinh tinh thần này qua sự thảo luận xây dựng, ôn hòa .

Một đề tài đưa lên diễn đàn thì góp ý, thảo luận là điều đương nhiên . Nếu phê bình góp ý đúng thì cám ơn và sửa. Nếu chỉ trích sai thì giải thích . Với những người không đủ khả năng lý luận , chỉ gán ghép, dùng những lời lẽ mạt sát , đang nóng giận ....thì bỏ qua , không trả lời vì với thời gian, mọi chuyện đều sẽ sáng tỏ . DƯ LUẬN RẤT CÔNG MINH. Đó là cách thông thường giúp làm sạch môi sinh trên lưới .

Một hiện tượng đang xẩy ra làm ô nhiễm môi sinh tinh thần mà không có thể dùng các phương cách trao đổi thông thường kể trên để cải thiện được : đó là hiện tượng bọ, sâu máy tính.

Kể từ khi sâu máy tính " Netsky " xuất hiện, vào khoảng tháng 2/2004, với khả năng giả mạo địa chỉ người này để gửi thư cho người khác, thì hiện tượng điện thư giả mạo địa chỉ để phát tán bọ, sâu máy tính ngày cang lan rộng. Trong cộng đồng người Việt hải ngoại, trên các diễn đàn, hiện tượng này có vẻ càng ...nở rộ hơn ! . Điều này làm cho ngươì sử dụng lưới ...mất vui, lúc nào cũng căng thẳng, lo sợ, đề phòng bị sâu bọ máy tính phá máy, hoặc là bị hiểu nhầm về hành động bất xứng này , nên cố gắng giữ kín địa chỉ điện thư để khỏi bị vạ lây bằng cách ...im lặng, không đóng góp ý kiến dù thấy những việc...chướng tai gai mắt !
Chính sự im lặng cho "an toàn" này đã gián tiếp làm cho môi sinh tinh thần bị ô nhiễm thêm!

NGUYÊN NHÂN NÀO ĐÃ ĐƯA ĐẾN TÌNH TRẠNG SÂU BỌ MÁY TÍNH LAN TRÀN NHƯ NGÀY NAY ?

Xin ghi lại đây những ý kiến thu lượm được trên các diễn đàn, lúc ..." trà dư tửu hậu " với bạn bè:

- Một phần là do máy bị nhiễm sâu bọ máy tính phát tán thật , mà phần khác là do kẻ xấu cố ý gửi mà làm như là do máy bị ...ô nhiễm sâu bọ, tự phát tán mà đương sự không biết. Những kẻ phát tán sâu bọ máy tính là những kẻ làm theo lệnh, hoặc chỉ vì đồng tiền, miếng cơm, manh áo...hoặc bị xúi dục làm bậy mà không hay ... hoặc là hành động của kẻ ngông cuồng!

- Có ý kiến cho rằng hiện tượng sâu máy tính lan tràn giúp các hãng sản xuất nhu liệu chống sâu bọ điện toán kiếm tiền và dẫn đến nghi ngờ phải chăng nhóm phát tán và nhóm phòng chống sâu bọ điện tóan đều là...một ???

- Đấy là hình thức đe dọa khủng bố tinh thần có tổ chức nhằm mục đích làm cho người nhận lo sợ bị sâu bọ
tấn công mà giữ im lặng, không lên tiếng, không còn nghĩ tới, làm chuyện khác....có hại cho công việc của họ!

-Có ý kiến cho rằng đấy là hình thức tạo nghi ngờ chia rẽ giữa những người quen biết nhau khi địa chỉ điện thư và danh tính bị giả mạo để, ngoài việc phát tán bọ sâu máy tính, phổ biến thông tin gây rối loạn sinh hoạt cộng đồng....

Một điều đáng chú ý là các thành viên trên các diễn đàn đều đã biết và quen với trò thư giả mạo gửi sâu bọ máy tính này nên chẳng ai còn nêu thắc mắc khi thấy những thư như vậy xuất hiện trên diễn đàn .

Từ cuối năm 2004 tới nay, không còn thấy hiện tượng mạo nhận địa chỉ gửi thư chứa sâu bọ máy tính lên các diễn đàn. Các thư có tài liệu đính kèm chứa bọ sâu máy tính đã bị yahoo chặn lại, không chuyển thư loại này tới hộp thư cá nhân của thành viên diễn đàn .

Tuy nhiên, gần đây, một số bạn lại bị "ma virus" tấn công , nhận được tới tấp nhiều thư chứa bọ sâu máy tính! Coi như đây là trường hợp "trúng độc đắc" vậy!

Điều chắc chắn là không một ai, một tổ chức, một hãng cung cấp dịch vụ chuyển thư nào chấp nhận việc phát tán sâu bọ điện toán .

Phản ứng của mỗi người khi nhận được thư chứa sâu bọ điện toán đều khác nhau và đưa tới hậu qủa khác nhau . Khi nhận được thư chứa bọ sâu máy tính mà cứ im lặng xóa đi, cho là xong, hoặc chỉ báo động cho mọi người biết với đôi dòng bực tức , " luân lý giáo khoa thư " , "nhân qủa" ...chỉ làm cho " ma virus" ...khoái chí , thêm lộng hành , và không giúp ích gì cho việc làm sạch môi sinh trên lưới hết .

Theo thời gian, "kỹ thuật" phát tán sâu bọ máy tính thay đổi . Vì vậy , muốn góp phần vào sự làm sạch môi sinh tinh thần này thì cũng phải thay đổi " kỹ thuật tìm manh mối " cho phù hợp.

- Trước đây,khi nhận được thư chứa bọ máy tính, người nhận có thể căn cứ vào tên, địa chỉ người gửi để báo cho họ biết là máy của họ bị nhiễm bọ máy tính , cần tẩy sạch.

- Giai đoạn tiếp theo là tên, địa chỉ người gửi bị giả mạo nhưng địa chỉ thực sự của người gửi thư vẫn còn được ghi nơi phần "SENDER","X-SENDER" nơi FULLHEADER nên có thể căn cứ vào đây để biết và gửi thư
báo cho chủ máy bị nhiễm bọ máy tính biết.

- Kể từ khi sâu "Netsky" xuất hiện thì các mục ghi địa chỉ đều bị gỉa mạo hết, không còn căn cứ vào"SENDER" hay "X-SENDER" để báo cho đương sự biết được nữa. Điều duy nhất còn lại là mã số ( IP ) của máy khi nối vào lưới và chỉ có hãng cung cấp dịch vụ nối mạng (ISP) của máy này biết được chủ nhân của máy . Vì vậy, muốn tiếp tay làm sạch môi sinh trên lưới, ngăn chận việc phát tán sâu bọ máy tính thì chỉ còn cách giúp các nhà cung cấp dịch vụ nối mạng liên hệ là báo cho họ biết máy nào trong hệ thống của họ hiện đang bị nhiễm sâu bọ máy tính để họ giải quyết.

CẢI THIỆN MÔI SINH TINH THẦN

Trước khi tham gia vào chương trình làm sạch môi sinh thì cần phòng thủ cho vững để không bị bọ, sâu máy tính xâm nhập khi mở thư lạ, và nếu chẳng may bị nhiễm thì có "thuốc" chữa liền !

1.- PHÒNG THỦ

Việc phòng thủ đã được bàn tới nhiều . Chỉ xin tóm tắt vài điểm cơ bản như sau:

Sâu bọ máy tính được phát tán qua nhiều cách khác nhau, nhưng phần lớn là qua tài liệu đính kèm thư điện tử.

Hiện nay có loại sâu máy tính phát tán mà không nằm trong tài liệu đính kèm ( attachment file ), chỉ cần mở đọc thư là sâu xâm nhập máy tính liền . Vì vậy nhu liệu phòng chống bọ sâu máy tính với dữ liệu cập nhật là tối cần thiết đối với người xử dụng máy tính.

1.1.- Dùng nhu liệu và dịch vu bảo vệ có trả tiền như Norton Internet Security chẳng hạn , để được tự động cập nhật dữ liệu .

1.2.- Dùng các nhu liệu MIỄN PHÍ sau đây :

1.2.1 .- Chống sâu bọ (Antivirus): Tải Grisoft AVG Free Edition từ grisoft.com (http://www.grisoft.com ) . Nhớ cập nhật dữ liệu.

1.2.2.- Tường lửa (Personal firewall): Cả SyGate.com (http://www.sygate.com) và Zonelabs.com ( http://www.zonelabs.com ) đều cung cấp
phiên bản căn bản miễn phí.

1.2.3.- Chống nhu liệu gián điệp (Spyware blocker): SpyBot- Search & Destroy tải xuống từ security.kolla.de ( http://www.security.kolla.de ) và Ad-aware Personal của lavasoft.de ( http://www.lavasoft.de )
bổ túc cho nhau .

Nhu liệu gián điệp thu thập thông tin cá nhân, không xóa hồ sơ, nhưng làm cho máy vi tính chạy chậm lại, khiến người dùng bực mình, thì cũng là làm ô nhiễm môi sinh tinh thần nên cần dọn dẹp vậy .


Xử dụng phối hợp 3 loại nhu liệu "chùa" trên đây thì cũng tương tự gần như Norton Internet Security vậỵ

Ngoài ra, cũng còn các nhu liệu phòng chống bọ sâu máy tính, chống nhu liệu gián điệp hoàn toàn miễn phí khác .

Một quan điểm được nêu lên là dùng các nhu liệu miễn phí thì thường bị cài nhu liệu gián điệp của chính những nhu liệu miễn phí này để thu thập thông tin bán cho các hãng quảng cáo mà kiếm tiền, chứ không thì họ sống bằng cách nào ?

1.3.- Cập nhật thường xuyên Windows : http://office.microsoft.com/productupdates

1.4.- Xử dụng địa chỉ điện thư miễn phí của Yahoo.com, Hotmail.com ... vì các ISP này luôn luôn kiểm tra bọ, sâu máy tính các thư nhận được với dữ liệu cập nhật. Đối với Yahoo, những thư rác, thư nghi ngờ có bọ sâu máy tính đều được gom vào "BULK" folder, và khả năng lưu trữ của Yahoo lên tới 1GB ( so với Hotmail :250MB , Gmail : 2GB, Walla : 3GB .... ).

2.- PHẢN CÔNG

Vấn đề chính yếu trước khi báo cho nhà cung cấp dịch vụ nối mạng của máy phát xuất thư chứa bọ sâu máy tính là phải biết được mã số ( IP address ) nguyên thủy của máy gửi thư chứa bọ sâu máy tính và địa chỉ để khiếu nại.

2.1- Cách tìm IP nguyên thủy

2.1.1.-Cách cổ điển là đọc từng dòng "Received" của "fullheader" để truy tìm ra mã số nguyên thủỵ

Các tài liệu hướng dẫn cách đọc "fullheader" để truy lùng nguồn gốc IP có rất nhiều trên lưới, cụ thể là từ spam.abuse.net tại địa chỉ : http://spam.abuse.net/userhelp
Đây cũng là 1 phương pháp rèn luyện vận dụng trí óc để ngăn ngừa bệnh lú lẫn khi nhiều tuổi .

2.1.2. Để đối phó với sự tiến bộ của việc giả mạo và giúp cho việc truy tìm mã số nguyên thủy được dễ dàng , các hệ thống chuyển thư có uy tín như Yahoo, MSN...đã thêm phần "X-Originating-IP" ngay trong mấy dòng đầu của Fullheader, AOL thêm phần "X-AOL-IP"... . Đây chính là mã số nguyên thủy của máy gửi thư, giúp người đọc dễ dàng " nhận diện thủ phạm "

2.2.-Tìm địa chỉ khiếu nại

Khi đã biết mã số nguyên thủy thì có nhiều cách để tìm địa chỉ khiếu nại trên lưới .

Một gia trang đáng tin cậy và thông dụng cho việc này là samspade.org/t : http://www.samspade.org/t
Điền mã số nguyên thủy vào ô trắng trên cùng " The address digger" rồi nháy chuột vào ô " Do stuff " .

Một bảng kết qủa hiện ra ghi các chi tiết và địa chỉ liên lạc cần thiết . Gửi thư khiếu nại tới các địa chỉ bắt đầu bằng "abuse " hoặc "security" .

Tìm chữ WHOIS là ra các gia trang khác giúp tìm kiếm chi tiết tương tự như trên.

Khi biết tên miền xuất phát lá thư chứa sâu bọ mà không thấy ghi địa chỉ để khiếu nại thì gửi thư tới postmaster@..., hostmaster@..., webmaster@..., admin@...của tên miền thì ít nhất là 1 thư sẽ tới tay giới chức có thẩm quyền. Trong trường hợp này, sẵn sàng trông đợi có thư bị hoàn trả vì không đúng địa chỉ .

2.3- Nhu liệu miễn phí VirusCop

Nhu liệu miễn phí VirusCop rất tiện dụng trong việc tìm ra mã số nguyên thủy và địa chỉ khiếu nại .

Vào gia trang cyber-matrix.com/viruscop.html ( http://www.cyber-matrix.com/viruscop.html ) để tải nhu liệu miễn phí VirusCop ( vcsetup , khoảng 542 K) và cài vào máy .

Tài liệu hưóng dẫn rất rõ ràng nơi " Help ----> How to use VirusCop " .

Chỉ cần copy/paste fullheader vào phần dành sẵn rồi vài cái nháy chuột là có ngay mã số nguyên thủy và địa chỉ để báo cho ISP liên hệ . Nhu liệu có sẵn thư khiếu nại mẫu dành riêng cho mỗi trường hợp như thư có bọ sâu máy tính gửi riêng cho cá nhân, gửi lên diễn đàn, hoặc khiếu nại đối với thư rác thông thường ...

Chỉ cần vài phút là xong 1 bức thư giúp cho ISP liên hệ biết máy của khách hàng họ có mã số nguyên thủy nào cần tẩy sạch bọ, sâu máy tính.

Xin đọc kỹ phần hướng dẫn cách xử dụng VirusCop trước khi tham gia trò chơi giải trí này !

Ngoài ra, trên lưới cũng có nhiều gia trang hữu ích khác giúp cho việc tìm địa chỉ khiếu nại và gửi thư khiếu nại hộ nạn nhân như abuse.net ( http://www.abuse.net ) chẳng hạn.

2.4.- Cách khiếu nại và kết qủa

Nên so sánh, kiểm tra lại kết qủa tìm mã số nguyên thủy và địa chỉ khiếu nại tìm thấy từ các nguồn khác nhau trước khi gửi thư trình bày vấn đề cho giới chức có thẩm quyền.

Theo các tài liệu thì cách khiếu nại hiệu nghiệm nhất là gửi tới hãng cung cấp dịch vụ nối mạng của máy phát tán bọ, sâu máy tính và phải do chính " nạn nhân "gửi đi .

" Nạn nhân " là người nhận được lá thư chứa bọ sâu máy tính và đồng thời cũng là " người gửi bị mạo tên " khi trong máy của họ không bị nhiễm bọ sâu máy tính.

Thư khiếu nại cần viết lịch sự, nêu rõ lý do, kèm fullheader và nội dung lá thư chứa bọ, sâu máy tính.

Khiếu nại cần kiên nhẫn, để cho hãng cung cấp dịch vụ nối mạng có đủ thì giờ kiểm tra và "làm việc" với khách hàng của họ

Đối với các hãng có uy tín thì chỉ cần một lần báo cho họ là vấn đề được giải quyết xong.

Tuy nhiên cũng có hãng cung cấp dịch vụ nối mạng mà vì lý do này hay lý do khác, những thư khiếu nại gửi tới sẽ không đưọc giải quyết đúng mức .Họ vẫn có thư trả lời tự động rất lịch sự với những chi tiết hữu ích cho các lần khiếu nại về sau như thượng cấp của họ hay cơ quan công quyền có trách nhiệm. Trường hợp này cần khiếu nại nhiều lần . Sau 1 thời gian mà hiện tượng thư chứa bọ sâu máy tính vẫn tới thì gửi thư nhắc lại kèm theo các dữ kiện mới, gửi thêm lên cấp cao hơn và nếu cần thì CC đến các tổ chức chống thư rác như abuse@senderbase.org , nfic@internetmci.com hay tới các cơ quan chính phủ mà họ đã .."bật mí" cho biết như : UCE@FTC.GOV , spam@uce.gov ( đối với Hoa Kỳ ) để nhờ can thiệp .

Khi dùng VirusCop để gửi thư khiếu nại thì thư cũng được CC liền cho cơ quan có thẩm quyền của chính phủ.
Khi gửi thư tới nfic@internetmci.com để nhờ giúp đỡ thì National Fraud Information Center sẽ phân loại và chuyển tiếp tới tất cả các giới chức có thẩm quyền .

Vì uy tín,các hãng cung cấp dịch vụ nối mạng "qúa bận việc" này bắt buộc phải giải quyết vấn đề khách hàng của họ phát tán thư chứa bọ, sâu máy tính . Nếu chủ nhân các hãng cung cấp dịch vụ nối mạng lại sống bằng dịch vụ gửi thư rác và khi gặp người kiên trì khiếu nại gây phiền toái cho họ thì giới gửi thư rác sẽ loại địa chỉ "kẻ gây rối" ra khỏi danh sách và ngưng gửi . Cũng vậy, các hãng cho phép gửi ẩn danh sẽ loại kẻ ẩn danh lạm dụng cho mục đích không chính đáng .

*****
Thiết nghĩ mọi người đều nên tham gia vào trò chơi giải trí này, trước là để giữ cho đầu óc được tỉnh táo, đỡ bị lú lẫn, sau là góp phần làm sạch môi sinh tinh thần. Càng nhiều người tham gia vào trò chơi này thì các giới chức có thẩm quyền càng mau chóng giải quyết vấn đề , môi sinh tinh thần càng mau được dọn sạch, đưa đến các hiệu qủa tích cực khác .

Đối với những ai đã " trúng độc đắc " bọ sâu máy tính, bị mạo tên, địa chỉ để gửi điện thư, thì càng nên dự cuộc chơi vui này . Mua vé số thì " Trước là mua vui, sau là làm nghĩa" thì dự cuộc chơi này cũng là " Trước là tự vệ, sau là làm nghĩa" vậy !.

Bài viết chắc chắn là còn nhiều thiếu sót. Rất mong được quí vị quan tâm đóng góp ý kiến để môi sinh tinh thần mau được trong lành. Mong lắm thay!

Phạm Huy Thịnh
thinh_pham2005@yahoo.com
( Cập nhật 12/2005 )